Is dat wel ‘professioneel?’

Wat betekent ‘professioneel zijn’ eigenlijk?

Het zijn heftige thema’s, die ongetwijfeld ook wat met jou doen: huiselijk geweld en kindermishandeling. Als je een gesprek aangaat met iemand, bijvoorbeeld omdat je vermoedt dat er sprake is van huiselijk geweld, dan wordt dat meestal geen gelikt gesprek. Want het is spannend, voor de ander maar ook voor jou. En dat is heel normaal.

Zo’n spannend moment kan bijvoorbeeld ontstaan als je een goede vraag stelt, zoals: “Wat ervaar jij, nu ik dit zo met jou deel? ” Vervolgens moet zo’n vraag echt even landen. De ander heeft ruimte nodig om te bedenken: wat ga ik wel vertellen en wat niet? Ben je te vertrouwen, durf ik dit aan?

In zo’n moment van stilte kan er natuurlijk emotie opkomen. Als de ander iets heftigs vertelt, kan dat jou ook weer raken. Het roept reactie op en er ontstaat een wisselwerking. Dát is soms ongemakkelijk voor beiden, maar zorgt voor verbinding!

Verbinding is één van de de sleutels tot succes. Soms denken mensen dat een professioneel gesprek ‘clean’ en afstandelijk moet zijn. Maar daar geloof ik niet in. Iemand die met iets groots worstelt wil dat met een mens delen, niet met een robot. Door allebei kwetsbaar te zijn stap je in de verbinding met elkaar. En dan kun je stappen vooruit maken.

Kwetsbaarheid is óók professioneel! Dat betekent niet dat je er als een huilend wrak bij hoeft te zitten, of dat je je ziel en zaligheid op tafel moet leggen. Maar blijf wel in het hier en nu, en dan mag er spanning zijn, stilte of ongemak. Je bent er vooral om te luisteren. Je hoeft niet alle antwoorden paraat te hebben. Iemand die al jarenlang huiselijk geweld meemaakt en dat aan je vertelt, dat ga jij niet oplossen in een gesprek van 10 minuten. Door rustig in verbinding te gaan met de ander respecteer je jouw gesprekspartner. En dan kan er iets bijzonders ontstaan.

Dit soort gesprekken voeren vereist wel wat ervaring. Dat is dan ook iets wat ik uitgebreid oefen met professionals tijdens mijn training Aandachtsfunctionaris Huiselijk Geweld en Kindermishandeling. 

Vaak hebben we dan ook levendige discussies over hoe moeilijk het kan zijn om met een brok in je keel iets heftigs aan te snijden. Soms zijn er ook twijfels over of dit wel écht bij je rol past, dit soort gesprekken. Of hoe het ontzettend dankbaar kan zijn om toch over die weerstand te stappen en zo’n gesprek te voeren. 

Hoe kun je een gesprek voeren met ‘professionele distantie’, en tóch verbindend en persoonlijk zijn?

Gebruik deze handige gesprekstips eens in een zorggesprek:

• Durf stiltes te laten vallen, ook als je ongemak voelt bij jezelf of de ander.
• Stel open vragen, vul niks in.
• Spreek je denkwolk uit en zet dit om in gesproken taal. Oftewel: betrek je tafelgenoot bij je gedachtegang.
• Laat zo nu en dan de professionele taal, die we vaak hebben geleerd op onze opleidingen, los. Probeer echte, begrijpelijke gewone mensen taal te gebruiken.
• Reflecteer openlijk over wat je ziet bij de ander en voelt gebeuren bij jezelf. 
• Ontvang het verhaal, maar laat in eerste instantie los dat er à la minute iets mee moet gebeuren. Weersta de verleiding om gelijk met oplossingen te komen. 

Ga jij dit proberen? Welke tips zet jij al in? Wat gebeurt er als je dit toepast?