Wat moet er beter in de zorg?

Ik hoorde het mezelf voor de zoveelste keer zeggen: “goh wat vervelend dat dit bij jou is gebeurd”. 

Het zijn over het algemeen geweldige mensen met hart voor de zaak, al die professionals die werken in de zorg. Toch zit er iets me niet lekker.

In mijn trainingen hamer ik altijd op het zetten van de juiste, zorgvuldige stappen. Werk je bijvoorbeeld met kinderen en zie je iets dat misschien niet pluis is? Dan moet je dat in bepaalde stappen bespreken en melden bij de juiste instanties. 

(Jeugd)zorg onder druk

Maar in mijn trainingen hoor ik cursisten regelmatig voorbeelden geven van situaties waarin dat niet goed gaat. Ze krijgen bijvoorbeeld geen gehoor als ze iets melden, of veel te laat. Kinderen komen op lange wachtlijsten terecht of er is simpelweg geen goede professional beschikbaar, die expertise heeft betreffende de problematiek van het kind. Zo kan een probleem of zorg, dat misschien al vroegtijdig is gesignaleerd, toch door-escaleren. Met als gevolg? De veiligheid van kinderen komt serieus in gevaar omdat ze niet op tijd de juiste hulp krijgen.

Dit is enorm frustrerend. En het ligt niet aan de hulpverleners zelf. Zij hebben simpelweg te weinig mogelijkheden om te doen wat nodig is. Dus ook voor die professionals heb ik zorg: hoe hou je het vol? Intervisies en evaluaties worden geschrapt vanwege tijdsgebrek. Dus is er bijna geen ademruimte. Er is te weinig tijd om stil te staan, terwijl dat zo belangrijk is voor je ontwikkeling en het werkplezier. 

En dan nog liggen er plannen om extra te bezuinigen op de gehele (jeugd)zorg, terwijl de situatie al zo nijpend is. En er zullen best dingen efficiënter of goedkoper kunnen. Maar het geld dat daarmee bespaard wordt zou moeten gaan naar mensen op de werkvloer, en daarmee direct naar de hulp voor kinderen – in plaats van simpelweg te bezuinigen in een sector die al zo onder druk staat. 

Tweeledig verhaal

Ik merk dat ik het moeilijk vind om als trainer te blijven staan voor die instanties, omdat we daar helaas niet altijd helemaal op kunnen vertrouwen. Dus vertel ik eigenlijk een tweeledig verhaal. 

Stel: iemand ziet bij een gezin tekenen van verwaarlozing van een kind. Dan kun je al voorsorteren op het feit dat de signalen net te licht zijn. Daardoor gaat een ‘urgenter’ geval altijd voor, en zo kan de situatie verslechteren. Daarom leer ik cursisten uiteraard om náást de formele weg ook zelf vinger aan de pols te houden, te blijven signaleren, schatkistjes te vullen en in gesprek te blijven met zo’n gezin. Ik leer ze, waar nodig, op te schalen en hoe gesprekken te voeren met de mensen die de wachtlijsten beheren. Skills die voor alle professionals van belang zijn, maar niet als een lapmiddel voor zorg die uitblijft, maar wel hard nodig is. 

Er is veel kennis en kunde in hulpverleningsland, maar er moet wel iets veranderen zodat die professionals ook kunnen doen waar ze zo goed in zijn. Natuurlijk, rapporteren en overleggen: het hoort er allemaal bij. Maar het is uiteindelijk mensenwerk. 

Regelmatig spreek ik zorgverleners die uit het zorglandschap stappen, omdat ze het niet meer kunnen aanzien hoe het vastloopt. Juist de ervaren professionals die onmisbaar zijn en dat maakt me moedeloos. 

Ga in gesprek

Het ligt niet aan de mensen die werken in de jeugdhulpverlening. Sterker nog, zij kunnen vertellen hoe het beter kan. Dus bestuurders: luister naar mensen op de werkvloer, vraag waarom mensen uit de jeugdzorg weggaan. Vraag waar ze van wakker liggen. Ga in gesprek. Zij maken het verschil voor gezinnen en kinderen, maar wat hebben zij nodig? Hoe kunnen wij het verschil maken voor deze mensen aan de frontlinie? 

Ik wil met heel veel met trots kunnen spreken over al die hulpinstanties. En als er iets niet goed gaat op een geloofwaardige manier kunnen zeggen dat het een uitzondering is. Maar dat kan ik nu helaas niet met droge ogen beweren.