Waar bemoei jij je eigenlijk mee?!

Als je niet aan het werk bent, staat je ‘antenne’ dan uit? 

Iedereen die met mensen werkt, zal het wel herkennen: als je vrij bent is het soms lastig om je professionele blik uit te zetten. Zo werkt het tenminste bij mij: onbewust staan de zintuigen voor mijn niet-pluis gevoel altijd aan. 

Maar, is het wel onze taak om ook buiten werktijd ons ‘met mensen te bemoeien’? 

Ik ervaar dat dilemma zelf regelmatig. En ik heb ontdekt dat er gelukkig wel manieren zijn om hiermee om te gaan.

Een poosje geleden was ik met mijn gezin aan het shoppen. Het was zaterdagochtend 11.00 uur. We liepen net een winkel uit en in mijn ooghoek zag ik twee vrouwen lopen met een kinderwagen; het kindje was hooguit twee jaar oud. De ene vrouw had een halve liter bier in haar hand.

Geen conclusies

Mijn man en twee jonge dochters liepen rustig door, maar ik draaide me nog eens om. “Hé, dat is gek,” dacht ik bij mezelf. Dat iemand op straat alcohol drinkt, maakt me niet zoveel uit. Maar het was zaterdagochtend, een opmerkelijk moment om aan het bier te zitten. Maar het belangrijkste: er was een jong kind bij en het zag eruit alsof ze een flesje water dronk. 

Ik vond het opvallend, maar ik kon er natuurlijk geen conclusies aan verbinden. Ik was niet aan het werk maar gewoon op pad met mijn gezin. Toch liet het me niet los. Ik besloot daarom om niet zelf poolshoogte te nemen, maar wel om de lokale politie te bellen. 

De agent aan de telefoon reageerde vriendelijk. Ik vroeg: “Misschien kunnen jullie met deze mensen in gesprek?” Ik lokaliseerde de mensen, de agent bedankte me voor de melding, en we hingen op. Daarmee liet ik het los, en kon ik me weer richten op mijn gezin.

Dilemma’s in je vrije tijd

In privésituaties waarin je antenne ‘afgaat’, kun je voor een aantal overwegingen komen te staan: 

1. Kom je in actie of niet?

Op zo’n moment denk ik bij mezelf: “Pfff Naomi, moet dit nou weer?” Ja, dit moet, zeg ik dan tegen mezelf. Want precies dit zijn de momenten waarop je het verschil kunt maken.

Misschien is er niets aan de hand, maar het kan ook zijn dat er achter de voordeur van deze mensen problemen schuilen. Dan is jouw melding het begin van een verandering. Eén actie van één persoon kan een reeks van stappen in de goede richting in gang zetten. 

2. Spreek je zelf iemand aan of niet?

Mijn advies: Weeg goed af wat je doet. Je weet niet hoe iemand gaat reageren en zeker niet als je passant bent. Je hebt als gewone voorbijganger geen autoriteit, ook is het belangrijk om aan je eigen veiligheid te denken. Zie je iets wat je zorgen baart? Bel liever een ambulance, lokale politie, Veilig Thuis of andere instantie om een melding te doen. Gaat het om mensen meer nabij, zoals familieleden of een buur, dan kun je wel overwegen om (na overleg met een medewerker van Veilig Thuis bijvoorbeeld) het gesprek aan te gaan – als jij je daar oké bij voelt. 

3. Waar zadel ik die ander, (misschien heel onschuldige mensen), wel niet mee op?

Mijn innerlijke criticus denkt: “waar bemoei je je mee?” Maar misschien zijn de mensen om wie het gaat wel blij dat er iemand hulp aanbiedt. Bovendien denk ik altijd in het belang van het kind, en dat zouden we wat mij betreft altijd moeten doen.

Ik hou mijn ogen open, doe je mee?

In Nederland zijn er 1.5 miljoen professionals die de Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling volgen. Stel dat al die mensen niet alleen tijdens hun werk, maar ook in hun vrije tijd een oogje in het zeil houden? Ik pleit er niet voor dat we altijd maar aan het werk moeten zijn. Maar het is de antenne die je in iedere situatie kunt gebruiken: op vakantie, in de rij bij de kassa, op de sportclub bij je kinderen, op straat… Het is zoals de arts die op zijn vakantie in het vliegtuig ook zijn ‘plicht’ doet wanneer iemand een hartaanval krijgt.

Je hoeft het niet allemaal zelf te doen, je bent niet eindverantwoordelijk. Schakel iemand in, haal hulp. Maar laten we onze ogen niet sluiten. 

Al onze ‘antennes’ bij elkaar kunnen voor veel kinderen en volwassenen een grote verandering in gang zetten – en misschien wel levensreddend zijn. Ik wil hier graag meer bewustwording voor creëren, onder het mom van #ikhoumijnogenopen.

Doe je mee?

Nog meer oplettende ogen 👀 (Open nog meer ogen in jouw organisatie)

Waarom heb jij voor jouw beroep gekozen? Wat maakt het werk in zorg en welzijn, onderwijs of kinderopvang zo mooi en betekenisvol? Ik merk dat veel professionals dat niet alleen het werk zélf, maar vooral het mens-tot-mens contact het beroep diepgang geeft.

Het zijn op die persoonlijke momenten tussendoor dat je van betekenis voor iemand kunt zijn. Mijn training Aandachtsfunctionaris Huiselijk Geweld en Kindermishandeling ga je precies dát deel van je werk professionaliseren en verdiepen. 

“Door de training is mijn houding veranderd en ben ik alerter. Ik vind het een must dat er nog een aandachtsfunctionaris bij ons op school komt.”

Lees hier meer over de training Aandachtsfunctionaris voor professionals in zorg en welzijn, onderwijs en kinderopvang (SKJ 31.25 punten). Ook beschikbaar als incompany training.