Signalen zijn er niet-niet

Als ik praat met Aandachtsfunctionarissen, hebben zij het vaak over een ‘grijs gebied’. Als het gaat om signalen van kindermishandeling of huiselijk geweld, voelen deze voor veel professionals als zo’n  grijs gebied. Want vaak is het niet helemaal duidelijk: zijn dit nu zorgelijke signalen of niet? Is er nu sprake van kindermishandeling, huiselijk geweld, of niet?

Een signaal zit dan in een grijs gebied: je weet niet zeker of het wel echt een signaal is. Hoe zit dit precies?

Ik zal je vast verklappen: een grijs gebied bestaat eigenlijk niet. Want als ik doorvraag, dan zijn ‘vage’ signalen in de meeste gevallen te herleiden naar hele concrete signalen. Bijvoorbeeld het vage signaal: een kind sjokt alleen met de ziel onder de arm en kijk niet blij. Daar zitten al meerdere signalen in:

1. sjokken – traag lopen, sloffen met de schoenen over de stoep
2. met gebogen schouders naar beneden kijken 
3. minder lachen dan anders 
4. weinig contact meer maken met leeftijdsgenoten

Dit zijn allemaal duidelijke, concrete signalen. Er is iets opvallend in het gedrag, dat anders is dan anders.

Jij hoeft niks te bepalen en zeker niks te bewijzen

Als professionals zit je nooit in de positie om te bepalen óf er sprake is van huiselijk geweld of kindermishandeling. In jouw werk gaat het om je zorgen: heb ik het vermoeden dat er iets speelt? Je opdracht is dus niet om een oordeel te vellen, maar om je onderbuikgevoel serieus te nemen. Dat onderbuikgevoel is gebaseerd op aannames en hypotheses, die je vervolgens staaft met concrete feiten: dat zijn dus de signalen.

De signalen zijn concreet en maak je in stap 1 van de meldcode transparant bespreekbaar met ouders, andere betrokkenen en daarna in stap 2 met (in – en externe) collega’s en/of Veilig Thuis. Op basis van die zorgen volg je de stappen van de Meldcode. Hoe komt het dat we ondanks duidelijke signalen toch blijven spreken van een ‘grijs gebied’? De signalen zijn vaak concreet, maar we vertellen onszelf: ze zijn vast niet concreet. Uit angst om verkeerde conclusies te trekken zwakken we de feiten af. Daarom is het zo belangrijk om een collega of Aandachtsfunctionaris naast je te hebben die jou vragen stelt: wat merk je, wat hoor je, wat zie je? Wat valt je op in de gang, wat zie je in de interactie tussen ouder en kind wat je bijblijft als je na het werk naar huis fietst?

Volg je vermoedens

Het is dus niet jouw opdracht om de signalen te interpreteren. Je maakt je zorgen en jij mag dat! Stel het komt tot een melding bij Veilig Thuis, je doet dit uiteindelijk niet omdat je wéét dat er kindermishandeling of huiselijk geweld  is, maar omdat je vermoedt dat de veiligheid of de ontwikkeling van een kind of volwassene in het gedrang is. Je vraagt aan Veilig Thuis om te te checken of die signalen die jij opmerkt gegrond zijn. Die signalen zijn er gewoon, die zijn er niet-niet.

Heb vertrouwen in je zintuigen, je zorgen, je onderbuikgevoel. Jij ziet je cliënten, patiënten of leerlingen iedere dag. De signalen die jij oppikt kunnen het begin zijn van een belangrijke verbetering in de situatie. Door die signalen weg te moffelen in een grijs gebied doen we betrokkenen zoals de kinderen en hun ouders tekort.

Leren werken met signalen

Als professional ben je vaak de eerste persoon die signalen van huiselijk geweld of kindermishandeling opmerkt. Het signaleren is de belangrijke eerste stap richting een positieve verandering voor ouders, kinderen en/of andere betrokkenen.

Maar wat zijn die signalen dan? En vooral: wat moet je vervolgens doen?

In de training Aandachtsfunctionaris Huiselijk Geweld en Kindermishandeling ontdek je hoe in jouw organisatie signalen kunt oppikken én hoe je vervolgens zorgvuldig moet handelen. 

In de training:

✅ leer je werken met de Meldcode

✅ leer je alles over de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling 

✅ ga je aan de slag met gespreksvaardigheden

✅ ga je het geleerde direct oefenen met een trainingsacteur

✅ ga je in gesprek met een ervaringsdeskundige van Stichting Praat

✅ ontwikkel je een eigen Plan van Aanpak, op maat gemaakt voor jouw organisatie

De eerstvolgende driedaagse trainingen begint op 6 oktober. Doe je mee? SKJ accreditatie 31.25 punten. 

Ontdek alles over de training Aandachtsfunctionaris Huiselijk Geweld en Kindermishandeling